توضیحات
باکتری های احیا کننده سولفات، SRB (Sulfate Reducing Bacteria)، گروهی از باکتری های بی هوازی هستند که سولفید هیدروژن تولید می کنند. این گروه از باکتری ها مشکلات اساسی از بوی تخم مرغ فاسد شده تا سیاه شدن تجهیزات، آب ها و تشکیل لجن و آغاز فرایند خوردگی را موجب می شوند. یکی از مهمترین عوامل خوردگی در صنایع نفت و گاز، خوردگی ناشی از گاز سولفید هیدروژن است. بسیاری از تأسیسات نفت و گاز از جنس فولاد کربنی بوده و به خوردگ با گاز سولفید هیدروژن حساس هستند. سولفید هیدروژن باعث بروز انواع خوردگی در این فولادها می شود. تشخیص این میکروارگانیسم به علت بی هوازی بودن و تمایل به رشد در بیوفیلم ها و نیز به دلیل رشد کند در محیط های مرسوم، بسیار مشکل است. کیت میکروب چک SRB، با فرمولاسیونی اصلاح شده و منحصر به فرد، و بر اساس استانداردهای مرجع NACE و API، با افزایش دقت و سهولت شناسایی باکتری های SRB، زمان مورد نیاز برای شناسایی را نیز تا مقدار قابل توجهی کاهش داده است.
کار با کیت
کار با کیت
توصیه تولیدکننده
- از تماس با جداره داخلی فالکون و درب آن خودداری کنید. در شرایط استریل آزمایش را انجام دهید.
- پس از باز کردن درب فالکون، درب را وارونه، به صورتی که کف آن به سمت زمین باشد، روی سطحی تمیز قرار دهید.
- باکتری های احیا کننده سولفید هیدروژن به طور مستقیم در آب رشد نمی کنند بلکه در اعماق و در بیوفیلم ها رشد می کنند. دقت کنید که از جایگاه مناسب نمونه گیری انجام شود.
روش نمونه برداری آب
- حداقل ۲۵ میلی لیتر نمونه جمع آوری کنید.
- مقدار ۱۹ میلی لیتر نمونه (تا خط تعیین شده بر روی فالکون) را داخل فالکون ریخته و در آن را بگذارید.
روش نمونه برداری خاک
- یک گرم نمونه خاک مورد نظر را در دمای ۱۵-۴ درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل کنید. نمونه مورد نظر را در ۲۰ میلی لیتر آب استریل حل کرده و ورتکس کنید.
- نکته: برای آزمون هایی که باید در محل صورت گیرد و امکان تهیه سوسپانسیون وجود ندارد، یک گرم از خاک را مستقیما به کیت اضافه کرده و تا ۲۰ میلی لیتر آب استریل اضافه کنید.
روش آزمایش
- پس از آنکه نمونه آماده شد، فالکون را تکان ندهید یا نچرخانید. اجازه دهید گوی خود بر روی سطح مایع شناور شود.
- روی فالکون تاریخ و نام نمونه را یادداشت کنید.
- فالکون را در دمای اتاق (۲۵-۲۱ درجه سانتی گراد) و به دور از نور خورشید گرماگذاری کنید.
- نمونه را هر روز به مدت ۸ روز مشاهده کنید. تاریخ اولین واکنش مشاهده شده را یادداشت کنید.
- در صورت منفی بودن واکنش، نمونه را تا روز چهاردهم نگه داشته و روزانه بررسی کنید.
تداخل
وجود مقدار بیش از ۲۰ ppm هیدروژن سولفید در نمونه، باعث ایجاد نتیجه کثبت کاذب می شود. برای حذف هیدروژن از نمونه، ۳۰ میلی لیتر از نمونه را در یک لوله ریخته، درب آن را ببندید و به مدت ۱۰ ثانیه تکان دهید. سپس به مدت ۲۰ ثانیه اجازه دهیه لوله ثابت بماند. پس از آن، می توانید از این نمونه برای انجام آزمایش استفاده کنید.
تفسیر آزمایش
تفسیر آزمایش
حضور/عدم حضور
چنانچه باکتری های احیاء کننده سولفات در نمونه وجود داشته باشد، پس از گرماگذاری، رسوب سیاه رنگی در پایین لوله تشکیل می شود. یک حلقه لجنی سیاه رنگ به دور گوی و یا لجن سیاه رنگ از رشد باکتری در پایین لوله تشکیل می شود. براساس نوع رشد باکتری در فالکون می توان نتایج را تفسیر کرد.
الگوهای واکنش
سه الگوی واکنش در کیت MicrobCheck SRB وجود دارد که به عنوان نتیجه مثبت برای باکتری های SRB محسوب می شود. جزئیات این سه الگو عبارتند از:
- BB (سیاه شدن کف ویال)؛ این واکنش با تشکیل بخش سیاهرنگی در کف ویال آزمایش قابل تشخیص است. سیاه شدن معمولا در بخش کوچکی آغاز می شود و به تدریج گسترش میابد. در این حالت، محیط مایع باید شفاف باشد و هیچگونه حلقه لجنی در اطراف گوی شناور وجود نداشته باشد.
- BT (سیاه شدن اطراف گوی)؛ یک حلقه لجن و بخش های سیاه رنگی در اطراف گوی شناور مشاهده می شود. در این حالت، سیاه شدن، و نه وجود لجن به تنهایی، وجه مشخصه وجود SRB است. لجن ایجاد شده معمولا به رنگ سفید، خاکستری، بژ یا زرد است و بیشتر در قسمت بالایی گوی تشکیل می شود. فرایند سیاه شدن هم اغلب به صورت نقطه هایی کوچک آغاز می شود و به تدریج گسترش یافته و به شکل تکه هایی در بین لجن درمی آید.
- BA (ترکیبی از BB وBT)؛ در این واکنش، هر دو حالت BB و BT تشکیل می شود. سیاه شدن هم در کف ویال و هم در اطراف گوی رخ می دهد. در این حالت ممکن است حدفاصل بین این دو قسمت سیاه نشود. تحت شرایطی استثنایی امکان دارد که سیاه شدن در ویال MicrobCheck SRB بسیار سریع آغاز شود (در زمانی کمتر از نیم ساعت). در چنین موردی ممکن است که نمونه مورد بررسی از قبل دارای مقادیری سولفید هیدروژن بوده باشد که بلافاصله با آهن موجود در ویال واکنش داده است. در صورت وجود چنین رخدادی پیشنهاد می شود که قبل از انجام آزمایش با کیت MicrobCheck SRB، نمونه آب در شرایط استریل تکان داده شود تا گاز سولفید هیدروژن موجود در آن خارج شود.
دو نوع واکنش دیگر نیز ممکن است در کیت MicrobCheck SRB رخ دهد که هرچند نشانه مثبتی از حضور SRB نیستند، اما از آنجا که میتوانند دید بیشتری از فعالیتهای میکروبی رخ داده در ویال MicrobCheck SRB به دست دهند، دارای ارزش هستند. این دو واکنش از این قرارند:
- حباب های گاز که گاهی اوقات در روز نخست یا دوم گرماگذاری در ویال MicrobCheck SRB مشاهده می شوند. با وارد آوردن ضربات آهسته به ویال آزمایش، این حباب ها از قسمت های پایینی ویال حرکت کرده و به سرعت به گوی شناور می رسند. به نظر می رسد این گاز متان باشد که توسط باکتری های تولیدکننده متان، که در شرایط به شدت احیاییی کف ویال رشد می کنند، ایجاد می شود.
- Cloudy Gel-Like (CG)، که معمولا قبل از واکنش BB یا BT مشاهده می شود و در اغلب موارد ابتدا در نیمه پایینی ویال دیده می شود. چنین پدیده ای حاکی از وجود و فعالیت جمعیت چشمگیری از باکتری های بی هوازی در نمونه است. این جمعیت معمولا به صورت ابری ژله ای شکل در یک سوم پایینی ویال دیده می شود. ابر تشکیل شده از رشد این باکتری ها ممکن است باعث کدر شدن محیط شود. هرچند این پدیده به عنوان نشانه مثبت حضور SRB تلقی نمی شود، ولی نشانه ای از حضور باکتری های بی هوازی تهاجمی در نمونه است که در بسیاری ازموارد نهایتا به واکنش SRB مثبت (BT و BB) ختم شود.
تخمین جمعیت باکتری
چنانچه نتیجه آزمایش مثبت باشد، می توانید جمعیت باکتری و میزان تهاجم آن ها را مطابق با جدول راهنما تخمین بزنید. واکنش سریعتر زمانی رخ می دهد که جمعیت باکتری بالا باشد.
